یکی از مهمترین مهارتهای مورد نیاز زندگی اجتماعی، مهارت همدلی است. همدلی یعنی این که فرد بتواند زندگی دیگران را حتی زمانی که در آن شرایط قرار ندارد، درک کند. همدلی به فرد کمک میکند تا بتواند انسانهای دیگر را حتی وقتی با آنها بسیار متفاوت است، بپذیرد و به آنها احترام بگذارد. همدلی روابط اجتماعی را بهبود میبخشد و به ایجاد رفتارهای حمایت کننده و پذیرنده نسبت به انسانهای دیگر منجر میشود.
توانایی همدلی یعنی قابلیت شناخت احساسات دیگران، همدلی میتواند در عرصههای مختلف زندگی نقش آفرینی کند؛ زیرا نوع خاصی از توجه داشتن به دیدگاه دیگری است برای افزایش این مهارت، پرورش توانایی گوش دادن ضروریست؛ زیرا هرچه افراد احساس مسئولیت بیشتری کنند تحمل بیشتری برای گوش دادن به حرفهای دیگران خواهند داشت و در نتیجه به درک بهتری از احساسات طرف مقابل خواهند رسید. افراد توانا در همدلی با دقت به نشانههای هیجانی مخاطب توجه میکنند و شنونده خوبی هستند. به نظرات و دیدگاههای دیگران حساسیت نشان میدهند و آن را درک میکنند و از طریق شناخت و درک نیازها و احساسات دیگران تلاش میکنند آنها را ارضا کنند. همچنین بر دیدگاهها و تفاوتهای موجود اشراف داشته و به تفاوتهای گروهی حساس هستند.
ویژگی کسانی که همدلی بیشتری دارند:
- به دیگران علاقمند هستند.
- افراد متفاوت با خودشان را تحمل میکنند.
- دوست داشتنی تر هستند.
- پرخاشگری کمتری دارند.
- درد و رنج و شادی دیگران را میفهمند و با آنها همراهی میکنند.
مهارت همدلی شامل توانایی های زیر است:
- گسترش ادراک اجتماعی
- انعکاس احساسات و محتوای حرف های دیگران
- سعی در جبران آسیب به دیگران
- تایید دیگران
- ابراز شادی و ناراحتی متناسب با وضعیت مقابل
تشخیص میزان همدلی افراد از راه کلام، کردار، آهنگ صدا و سکوت آنها راحت است. یکی از نظریه پردازان حوزه روانشناسی به نام «بار آن» همدلی را توانایی آگاهی و درک احساسات دیگران و حساس بودن به چگونگی احساسات دیگران میداند. بنابراین همدل بودن یعنی شناخت احساسات دیگران و حساس بودن به نگرانیهای دیگران
دانشمندان معتقدند همدلی دو جزء شناختی و عاطفی دارد:
- اجزای شناختی همدلی عبارتند از توانایی در شناسایی و نامگذاری حالتهای دیگران و توانایی در حدس زدن دیدگاه افراد دیگر.
- اجزای عاطفی آن، توانایی نشان دادن پاسخ عاطفی مناسب است. این قابلیت یعنی (توانایی شناختن احساسات دیگران)، در عرصههای مختلف زندگی، نقش ایفا میکند؛ از فروش و مدیریت گرفته تا دل باختن و پدر و مادر بودن یا دلسوزی برای دیگران و فعالیتهای سیاسی.
فقدان حس همدلی نیز گویاست. نبود آن در افراد جامعه ستیز، جنایتکار، متجاوزان به عنف و متعرض به کودکان مشاهده می شود.
افراد عواطف افراد بیشتر اوقات از طریق نشانههایی غیر از بیان مستقیم ابراز میشود. توانایی دریافت کانالهای غیرکلامی، کلید درک احساسات دیگران است. یعنی لحن کلام، حالتهای بدنی، حالتهای چهره و امثال آن.