اختلال روانی به گروهی از اختلالها گفته میشود که با تاثیر بر تفکر، رفتار، ذهن، روان، خلق و خو، ادراک و آگاهی باعث ایجاد ناراحتی برای فرد مبتلا یا ایجاد ناتوانی در وی میشوند.
علم روانشناسی دلایل بسیاری را برای بروز انواع اختلالات روانی مشخص کرده است. به طور کلی همه اختلالات روانی برآیند عوامل خانوادگی و تربیتی، عوامل محیطی، ژنتیک و در نهایت خواست و اراده خود فرد میباشد.
بیماری روانی یک بیماری جسمی مرتبط با مغز است که باعث ایجاد اختلالاتی در تفکر رفتار توانایی یا احساسات میشود که سازگاری با نیازهای عادی زندگی را دشوار میسازد در این بین تاثیراتی که فرد در طی زندگی خود از طریق خانواده، دوستان، مدرسه و محیط کار می گیرد؛ نقش فوق العاده بر شکلگیری اختلالات روانی دارد.
مشکلات و اختلالهای روانی به اندازه مشکلات جسمی اهمیت دارند و میتوانند فعالیتهای روزمره فرد را مختل کنند. گاهی برخی از اختلالها، مانند اختلال دو قطبی از بسیاری از اختلالهای جسمی هم میتواند ناتوان کنندهتر باشد و اطرافیان را نیز آزار دهد.
برای قرنها با بیمارانی که از مشکلات روانی رنج میبردند به شیوه کاملاً وحشیانه و بدوی برخورد میشد. این باور که علت اختلالهای روانی شیاطین و نیروهای متافیزیکی هستند یک باور رایج بود. شیوه متداول درمان بیماران روانی این بود که شرایط بدنی بیمار را به قدری نامناسب کنند تا شیطان مجبور به ترک بدن اون گردد. او را شلاق میزدند، به او گرسنگی میدادند یا او را شکنجه میکردند. یا در جوامع شرقی مانند کشور ما، برای درمان فرد از رمالان و دعانویسان کمک می گرفتند. زیگموند فروید یکی از نخستین روانشناسانی بود که نیاز به شیوههای درمانی و ارائه یک رویکرد جامع در این زمینه را احساس کرد و روانکاوی را بر این مبنا ایجاد کرد.
امروزه ساکنان کلانشهرها به نسبت شهرهای حاشیه و روستایی، بسیار بیشتر در معرض ابتلا به انواع اختلالات روانی هستند.
برخی از انواع اختلالات روانی عبارتند از: افسردگی، وسواس، اختلالات اضطرابی، اسکیزوفرنی، پارانوئیا، اختلالات خلقی، اختلالات روان پریشی، اختلالات شبه جسمی، اختلالات ناشی از مصرف مواد مخدر، اختلال خوردن، اختلال خواب، اختلال شخصیت، اختلالات انطباقی، اختلالات روان تنی، کنترل تکانه، اختلالات جنسی، اختلالات شناختی و خودنگار پنداری.